Ο Κωστής Παλαμάς από τις αγνότερες ποιητικές μας μορφές, όταν μιλά για το αθάνατο κρασί του Εικοσιένα, δεν υπερβάλει.
Ο ξεσηκωμός εκείνος του Γένους όπως τον διασώζουν στα απομνήμονεύματα τους δυο από τις πλέον λεβέντικες και θυσιαστικότερες μορφές εκείνης της Επανάστασης, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και ο οσιακός Ιωάννης Μακρυγιάννης, ήταν Επανάσταση Αθανασίας.
Όσοι πολέμησαν στον επταετή εκείνο άνισο αγώνα ήξεραν καλά την καθημερινή αναμέτρηση τους με τη θυσία και τον τετιμημένο θάνατο. Σε μια ακολουθία μαχών σώμα με σώμα ακόμη και όσοι αξιώθηκαν να ζήσουν και να δουν τη Λευτεριά να περιπατεί σε ολιγοστά αρχικά εδάφη της πατρίδος μας κουβαλούσαν στο κορμί τους κυριολεκτικά πληγές αιμάσσουσες που κατά καιρούς άνοιγαν και τους ταλαιπωρούσαν και στη ψυχή την ανάμνηση κακουχιών, δοκιμασιών θανάτων πεφιλημένων τους προσώπων.
Τον πόνο των εμφύλιων δεινών και την ανάμνηση των θυσιασθέντων φίλων αδελφών συγγενών και των πρωτοπαλληκαριών τους των ηγετών που έφυγαν αδίκως και τους άξιζε να δουν μια μέρα έστω συντροφιάς.
Πονούσαν ο πρώτος για το χαμό του Καραϊσκάκη που δεν τον άκουγε πως ή πατρίς τον είχε ανάγκη και επέμενε να πολεμά στην πρώτη γραμμή πυρός και ο δεύτερος έκλαιγε για δεκαετίες τον άδικό χαμό του Οδυσσέα που ήταν ανδρείος και τίμιος της Ελευθερίας πολεμιστής και μπροστάρης.
Αν είναι κάτι που προσδίδει μια φλέβα χρυσού αθανασίας στην κληρονομιά εκείνου του ξεσηκωμού ήταν η αγνή πρωτινή Πίστη στην Παναγιά και το Χριστό μας.
Μια πίστη δυναμική διαλογική με τον Χριστό και τους Αγίους. Ο Μακρυγιάννης που με παρρησία ομιλεί με τους Αγίους. Με τον Άη Γιάννη που ευθαρσώς του παραπονείτο τα βάσανα και τα πάθη του και με τα πολλά τα βρίσκε μαζί του.
Και ο Γέρος του Μοριά ήταν το Λιοντάρι λεβεντιάς και θάρρους που τολμούσε να ζητάει πονετικά υπογραφή απ τον Ύψιστο και γονατούσε και παρακαλούσε την Κυρά του Γένους, Την Παναγία, να τον στηρίξει στις ώρες τις δύσκολές που ήταν πολλές και ασήκωτες.
Είναι επίσης η ελπιδοφόρα αλήθεια πως σε εκείνο τον ξεσηκωμό παρά τα πάθη και τα λάθη μας ήταν πολλοί οι θυσιαστικοί μπροστάρηδες. Επώνυμοι και ανώνυμοι. Τους μακαρίζει και τους επαινεί ο Μακρυγιάννης.
Γιάννης Πεγειώτης