Λέξεις και φράσεις παροιμιώδεις
Πώς βγήκε η φράση
Ο Δράκων ήταν άρχοντας της Αθήνας στα τέλη του 7ου αιώνα. Ως νομοθέτης δημιούργησε το γραπτό πολιτικό και ποινικό κώδικα της πόλεως. Η αυστηρότητα του κώδικα στο ποινικό και ιδιωτικό δίκαιο έδωσε αφορμή να πουν ότι ο Δράκων «δι αίματος και ου δια μέλανος τους νόμους έγραψεν».
Αν και συνήθως αναφέρεται ως ο πρώτος νομοθέτης των Αθηνών, πριν από αυτόν, έξι άρχοντες ονομαζόμενοι Θεσμοθέτες, θεσμοθετούσαν άγραφους νόμους από το 683 π.Χ.
Το 624 π.Χ. οι Αθηναίοι του ανέθεσαν να γράψει τους νόμους που μέχρι τότε ήταν προφορικοί και άλλαζαν ανάλογα με τις διαθέσεις των αριστοκρατών.
Ο Δράκων έγραψε τους κανόνες σε μαρμάρινες πλάκες (κύρβεις) τις οποίες τοποθέτησε στην Αγορά, ώστε να γνωστοποιηθούν σε τουλάχιστον όσους γνώριζαν ανάγνωση ώστε να αντιληφθούν το περιεχόμενό τους.
Οι τιμωρίες ήταν ιδιαίτερα σκληρές, με ασήμαντα αδικήματα, όπως η κλοπή ενός μήλου ή ακόμη και η τεμπελιά να τιμωρούνται με θάνατο.
Οι νόμοι αυτοί ήταν πολύ αυστηροί και από τότε η έκφραση “Δρακόντειοι νόμοι” είναι συνώνυμη με τους ιδιαίτερα αυστηρούς νόμους. Αντίστοιχα “Δρακόντεια μέτρα” ονομάζονται τα αυστηρά μέτρα.
Ο Αριστοτέλης λογοπαίζοντας αναφέρει ότι οι νόμοι αυτοί του Αθηναίου πολιτικού δεν είχαν γίνει από άνθρωπο αλλά από… δράκοντα. Οι νόμοι του Δράκοντα αντικαταστάθηκαν με τη νομοθεσία του Σόλωνα μετά το 594 π.Χ.
Τα Δρακόντεια μέτρα είναι μέτρα αυστηρότατα, η παραβίαση των οποίων επισείει τον κίνδυνο βαρύτατων ποινών. Το επίθετο δρακόντειος εσήμαινε σκληρός, άκρως αυστηρός αλλά και ασφαλούς αποτελεσματικότητας.
Σήμερα η φράση χρησιμοποιείται στις περιπτώσεις όπου για την πρόληψη μεγάλης συμφοράς ή την εξασφάλιση ενός αγαθού ή οποιαδήποτε αρχή αναγκάζεται να βάλει και να εφαρμόσει, με μεγάλη αυστηρότητα νόμους ή μέτρα.
Τη φράση συναντούμε και στις ευρωπαϊκές γλώσσες με την ίδια σημασία.
