Λέξεις και φράσεις παροιμιώδεις
«Μου έψησε το ψάρι στα χείλη» (στ’ αχείλι)
Σημαίνει πως με βασάνισε πολύ, με κατατυράννησε, με καταπόνεσε.
Η φράση βγήκε από ένα πραγματικό περιστατικό που συνέβη σε ένα μοναστήρι, όπου ένας καλόγερος παραβίασε τη νηστεία της Τεσσαρακοστής και πιάστηκε σε μια κοντινή σπηλιά να τηγανίζει ψάρια. Το ηγουμενοσυμβούλιο τον καταδίκασε στην εξής τιμωρία.
Διέταξε να του γεμίσουν το στόμα με κάρβουνα αναμμένα και πάνω στα χείλη του έβαλαν το ψάρι για να ψηθεί. Φυσικά ο καλόγερος πέθανε σε λίγο μέσα σε φρικτούς πόνους.
Η τραγική ιστορία του μοναχού
Οι Βυζαντινοί ήταν πολλοί αυστηροί με την τήρηση των θρησκευτικών παραδόσεων. Η νηστεία ήταν δεδομένη για όλους. Ο λαός συνήθιζε να τρώει λαχανικά, όσπρια και θαλασσινά, ότι δηλαδή τρώμε και σήμερα όσοι νηστεύουν.
Για τους καλόγερους τα πράγματα ήταν πιο αυστηρά και σε μερικές περιόδους φανατισμού η πείνα θέριζε τους καλόγερους.
Έτσι, υπήρχαν ορισμένοι που δεν κατάφερναν να τηρήσουν τη νηστεία όλες τις ημέρες. Όποιος πιανόταν να «χαλάει» τη νηστεία, οδηγούνταν στο συμβούλιο των μοναχών, όπου αποφασιζόταν η τιμωρία του.
Ένας μοναχός ονόματι Μεθόδιος, κάποια στιγμή συνελήφθη να μη νηστεύει και τιμωρήθηκε με έναν απάνθρωπο τρόπο. Του γέμισαν το στόμα με αναμμένα κάρβουνα και του έβαλαν πάνω ένα ψάρι για να ψηθεί. Λίγο μετά το… ψήσιμο, ο καλόγερος υπέκυψε από τα εγκαύματα.
Προφανώς η τιμωρία ήταν μεγαλύτερη αμαρτία από την χαλαρή νηστεία, αλλά στο Βυζάντιο υπήρξαν περίοδοι, βίας.
Η τραγική ιστορία του Μεθόδιου έγινε αφορμή για να καθιερωθεί η φράση: «του έψησε το ψάρι στα χείλη». Δυστυχώς δεν ξέρουμε από ποια πηγή έφθασε στις μέρες μας η ιστορία του μοναχού, αλλά φαίνεται να είναι η επικρατέστερη εκδοχή της φράσης…
Σήμερα η φράση λέγεται στις περιπτώσεις που κάποιος υποβάλλει ένα άλλο σε επώδυνο και σκληρό βάσανο, προκειμένου να του παραχωρήσει κάτι ή να τον απαλλάξει από κάποια δέσμευση.
