Από ετών υποδεικνύουμε ότι η μελέτη της ιστορίας σε βάθος χρόνου και η ανάλυση των γεγονότων και των νοοτροπιών που την στοιχειοθετούν, επιβαλλόταν να συνιστούν προϋποθέσεις πρόσληψης και ανέλιξης στη διπλωματική υπηρεσία.
Ταυτόχρονα, υπεστηρίζαμε ότι η διαρκής επιμόρφωση επί των ιστορικών δεδομένων με το σύστημα διαλέξεων και επικοινωνίας, η σπουδή του Θουκυδίδη, η μελέτη της φαναριώτικης σχολής, της διπλωματίας Βενιζέλου, παράλληλα με τις μεγάλες ώρες της διεθνούς πολιτικής, ισχυροποιούν το διπλωμάτη και τον ενισχύουν στην επιτυχή εκτέλεση των αποστολών του.
Εάν δε συνέβαιναν αυτά, θα ήταν δυνατό να αποφευχθούν υπέρπολλες εκπλήξεις, οδυνηρές βέβαια, που δεν ήταν άσχετες με τη δυστυχία της άγνοιας της ιστορίας. Δυστυχία κατά συμπερασματική προέκταση της Ευριπίδειας υπαγόρευσης «όλβιος όστις της ιστορίας έσχε μάθησιν». Και δεν θα επαναλαμβάνονταν οι ολέθριες ψευδαισθήσεις, όπως εκείνες του Κωνσταντίνου Θ΄, που ενώ ακουγόταν το βουητό της επερχόμενης λαίλαπας, εκείνος επαναπαυόταν με την αυταπάτη ότι «ηρεμεί μεν νυν το αντίπαλον, ειρηνεύει δε το υπήκοον, πολλή δε γαλήνη τα των Ρωμαίων κατέχει και το ανθέλκον ουδέν εστί τας ημετέρας φροντίδας». (Jus Creacoromanum τ. Α΄ 621). Ούτε οι αφέλειες νεότερων που ενώ η φωτιά πλησίαζε αυτοί επαναπαύονταν στους ναρκισισμούς τους.
Υπ΄ αυτή την έννοια δεν θα έμεναν κατάπληκτοι οι αρμόδιοι στο άκουσμα των νέων τουρκικών προκλήσεων. Η γνώση των δεδομένων που συνθέτουν την ιστορία της χιλιετίας, θα έπειθε έγκαιρα για την πιθανότητα παρομοίων κινδύνων, αφού και οι πρωτοετείς φοιτητές της ιστορικής σχολής γνωρίζουν την τακτική των Τούρκων, από την εμφάνισή τους στο ιστορικό προσκήνιο, από τον καιρό του Tugril-beg, πριν δώδεκα αιώνες, όταν οι Ογουζικές και Σελτζουκικές επιδρομές μεταξύ Ώξου και Κασπίας, άρχισαν ν΄ ανατρέπουν τον κόσμο και να τον μετατρέπουν σε πεδίο αδίστακτης βαρβαρότητας.
Αν χρειάζονται παραδείγματα ιδού μια συρροή αρπαγών: Βαγδάτη 1054, Μελιτινή 1057, Σεβάστεια 1059, Άνιον Αρμενίας 1065.
Αναλλοίωτη, μιμητική, η τουρκική τακτική για 1000 χρόνια. Αιματηρές επιδρομές, ληστρικές αρπαγές, χωρίς διακοπή. Χρειάζονται περαιτέρω τεκμήρια; Ιδού: Έφεσος 1304, Νίκαια 1308, Προύσα 1326 και πάλιν το 1331 «Νίκαιαν είλον οι βάρβαροι» κατά Νικηφόρο Γρηγορά, Νικομήδεια 1337.
Κατά τη μοιραία εμφάνιση των Τούρκων στην εγγύς Βυζαντινή επικράτεια, ο πληθυσμός της Μικράς Ασίας έφτανε τα εννιά εκατομμύρια (American Philosophical Society – Late Ancient and Medievad Population (Philadelphia 1958, τ. XLIII, σελ. 8) και J.C. Russel “Recent Advances in Medieval Demography”, 1965, σελ. 99. Τώρα ο γηγενής ελληνικός πληθυσμός έχει μηδενιστεί. Το ίδιο δεν έγινε στην Κύπρο το 1974; Από τη Μόρφου ως τον Απόστολο Ανδρέα από τις χιλιάδες Ελλήνων απέμειναν οι εγκλωβισμένοι της τραγικής Καρπασίας. Επεσυνέβησαν επαναλληπτικά όσα δραματικά περιγράφει ο Γεώργιος Παχυμέρης το 14ον αιώνα (Μ.Ε.Ε. τ.Β΄ σελ. 318).
Αν οι σοφοί της Λευκωσίας της δεκαετίας του ΄60, γνώριζαν ότι ο Ραούφ Ντενκτάς ήταν αντίγραφο του Εμίρη της Σμύρνης Τζαχά δεν θα τους έκανε ό,τι το πρότυπό του διέπραξε εναντίον του Βοτανιάτη, δηλαδή, επί αυτοκρατορίας Αλεξίου Α΄. Συνέλαβαν τον Τζαχά, τον εμπιστεύτηκαν κι εκείνος αφού τον ελευθέρωσαν κατασκεύασε στόλο και κατέλαβε Κλαζομενές, Φώκαια, Μυτιλήνη, Χίο, Σάμο.
Αν μελετούσαν και ανέλυαν τη γενοκτονία των Ποντίων, θα πληροφορούνταν ότι είναι τουλάχιστον αφελές να θεωρούν «προοδευτικούς» τους Κεμαλιστές, που οι πολιτικές τους μεθοδολογίες και οι επιδιώξεις διέπονται από τις εντολές της 19ης Μαΐου 1919, μέρα κατά την οποία ο Μουσταφά Κεμάλ όριζε δεσμευτικά, διατακτικά, τους υπαρξιακούς σκοπούς του νεοτουρκικού σωβινισμού, και το μέλλον των ασυμβίβαστων εθνικιστικών ταγών που είναι το θανάσιμο μίσος έναντι του Ελληνισμού, όπως είναι μαρμαρωμένο στο Αφιόν, με τον Τούρκο να ξεσχίζει με τα νύχια του τον Έλληνα!
Τα γεγονότα, λοιπόν, ουρλιάζουν. Επαναλαμβάνονται επί αδιάλειπτη χιλιετία. Επαναλαμβάνονται και σήμερα, αν και υπήρχαν δυνατότητες να προληφθούν, αν οι περισπούδαστοι πολιτικοί και διπλωμάτες συμμορφώνονταν με την παρότρυνση των αιώνων και μελετούσαν την ιστορία…
Γιάννης Χρ. Σπανός
Φιλόλογος – Ιστορικός, Δημοσιογράφος. Αρχισυντάκτης – αρθρογράφος εφημερίδων της Λευκωσίας, συνεργάτης εφημερίδων Αθηνών και Θεσσαλονίκης και ραδιοτηλεοπτικών δικτύων Κύπρου και Ελλάδας. Συγγραφέας 48 βιβλίων, φιλολογικών, ιστορικών, μυθιστορημάτων και δραματικών θεατρικών έργων, χιλιάδων άρθρων, ερευνών και μελετών.
