Καλλιτεχνικά μαθήματα; Καταργητέα. Μουσική; Εξοβελιστέα. Κοινωνιολογία; Απορριπτέα – δώστε της μια ωρίτσα να τελειώνουμε, πάρτε την από τη Φυσική. Ελεύθερο Σχέδιο; Εξοριστέο. Γραμμικό Σχέδιο; Περιττό. Σαρωτικά τα νέα ωρολόγια προγράμματα του Λυκείου, καταργούν χωρίς εξηγήσεις μαθήματα προφανούς χρησιμότητας. Αν, βέβαια, πρέπει να συνδέσουμε καλά και σώνει την παιδεία με τη χρησιμοθηρία.
Η εκπαίδευση, ναι, έτσι όπως την αντιλαμβανόμαστε και τη νομοθετούμε ανέκαθεν, είναι ένα κουτό, άτερπνο κυνήγι βαθμών: δεν διαβάζεις για να μάθεις, αλλά για να περάσεις το μάθημα, την τάξη, το γυμνάσιο. Εξού και η κυριαρχία της αποστήθισης ως μεθόδου επιτυχίας. Η παιδεία όμως αρχίζει εκεί ακριβώς όπου σταματάει η εκπαίδευση.
Κι αν το σχολείο δεν είναι και τόπος παιδείας, καλλιέργειας, αγωγής (ο όρος χρησιμοποιείται εδώ με την ακριβώς αντίθετη σημασία από την παιδονομική με την οποία τη χρησιμοποιεί το κοσμιότατο υπουργείο), αν δεν σε βοηθάει να γίνεις άλλος άνθρωπος από αυτόν που προοικονομεί η τάξη σου, η καταγωγή, η οικογενειακή σου περιουσία ή παράδοση, τότε περιττεύει συνολικά. Ή τουλάχιστον περιττεύει στη δημόσια μορφή του.
Στην ουσία άλλωστε κάτι τέτοιο γίνεται. Με ποικίλους τρόπους, ήπιους ή βίαιους, το δημόσιο σχολείο αποδυναμώνεται. Υποβιβάζεται σε παραπαίδι, και σίγουρα δεν αρκούν τα λιγοστά Πρότυπα για να υποστηριχθεί ότι συμβαίνει το αντίθετο. Οι λυκειόπαιδες που περίμεναν πώς και πώς την ώρα του Σχεδίου για να δουλέψουν καθοδηγούμενοι από το ταλέντο τους, δεν περιμένουν πια.
Αν μολαταύτα επιμένουν να δοκιμάσουν την τύχη τους στις πολυτεχνικές σχολές, πρέπει να πάνε σε ιδιωτικό ή να κάνουν φροντιστήριο επί τριετία. Διότι στις Πανελλαδικές θα εξεταστούν και στο Σχέδιο. Που όμως δεν θα το έχουν διδαχθεί, κι ας είναι προαπαιτούμενο. Εξοχη ιδέα.
Συν τοις άλλοις, τα νέα ωρολόγια προγράμματα αποστρατεύουν αιφνιδίως πολλούς ειδικευμένους εκπαιδευτικούς, που θα αδυνατούν πλέον να βρουν οργανική θέση. Αλλους πάλι, που βλέπουν να πετσοκόβονται οι ώρες διδασκαλίας του μαθήματός τους, τους μετατρέπουν σε νομάδες, αναγκάζοντάς τους να μετακινούνται ταχύτατα από γυμνασίου εις γυμνάσιον, για να καλύπτουν το υποχρεωτικό πεντάωρο.
Και δεν έχουν δυστυχώς όλες οι πόλεις μας ωραίους ποδηλατόδρομους, όπως η Αθήνα, ώστε να πηγαίνουν ποδηλατώντας από το ένα σχολείο στο άλλο, μνημονεύοντας προς αυτοπαραμυθία το του Ανδρέα Εμπειρίκου: «Η ποίησις είναι ανάπτυξι στίλβοντος ποδηλάτου».
Άρθρο του Παντελή Μπουκάλα στην «Καθημερινή»
