Στην κατεχόμενη επικράτεια της Μικράς Ασίας, στην τουρκοκρατούμενη Κύπρο, παντού υψώνονται στον ουρανό καμπαναριά της Ορθοδοξίας. Αμέτρητες οι εκκλησιές που οι Τούρκοι βεβήλωσαν ή μετέτρεψαν σε τζαμιά. Η επιδρομική βαρβαρότητα δεν χρειαζόταν την Αγιά Σοφιά σαν τέμενος. Ακόμα μια κλεμμένη εκκλησιά των Ελλήνων δεν χρειαζόταν ο ερντογανικός Ισλαμισμός.
Ο Ερντογάν επαναλαμβάνει την τακτική της σουλτανικής κυριαρχίας του μεσαίωνα, θέλοντας να καρατομήσει τον θρύλο αυτή τη φορά. Κι η Αγιά Σοφιά είναι θρύλος, από τη ματωμένη αυγή της 29ης Μαϊου 1453. Ιερό τραγούδι διαιώνιο που αχολογεί από τις μάνες των Ελληνόπουλων κάθε εσπέρα, την ώρα που βασιλεύει στη μαγεία της πορφύρας του ο ήλιος, για να γλυκάνει με την μεγάλη προσδοκία τον ύπνο των παιδιών, που ο Λαός εύχεται να’ ναι οι λυτρωτές του Γένους από τη μακραίωνη δουλεία.
Η ευχή κι η προσμονή που 567 χρόνια ακούγεται σαν άγιο μουρμουρητό, παραίνεση στις νέες γενιές: « Πάλι με χρόνια και καιρούς πάλι δικά μας θάναι». Ιδού ποιος ήταν ο μυστικός φόβος των Τούρκων. Άκουγαν τον θρύλο- αντίλαλο της θέλησης των σκλάβων κι έτρεμαν. Και έντρομοι κάλυπταν με ασβέστη τους ψηφιδωτούς αγγέλους και τον αόρατο τάφο του μαρμαρωμένου βασιλιά και την αψίδα του Ιερού Βήματος που η παράδοση έλεγε πως θ’ ανοίξει απ’ Αρχαγγέλου χέρι για να βγει ο Πρωτόπαπας που χάθηκε με τα άγια από τη ρωγμή της φοβερής μέρας της Αλώσεως.
Οι κατακτητές κρέμασαν τον Οικουμενικό Πατριάρχη κι έριψαν το λείψανό του στην Προποντίδα, καρατόμησαν τους δεσποτάδες, έσφαξαν μικρά παιδιά, μάνες, πατεράδες, προγόνους, και πέταξαν στα όρνεα και στα σκυλιά τα σώματά τους, μα δεν κατάφεραν να θάψουν τον θρύλο της Ρωμιοσύνης. Της Ρωμιοσύνης που ακροαζόταν καρδιοκτυπώντας τις νύχτες ν’ ακούσει στις αύρες των κρυφών ανέμων το πέταγμα του Δικέφαλου Αετού να κατεβαίνει απ’ τη μυθική σπηλιά του Καυκάσου για ν’ απλώσει στην αλυσοδεμένη γη τη δροσιά της λευτεριάς.
Ιδού τι σημάδεψε ο δικτάτορας, επαναλαμβάνοντας την εγκληματική τακτική των προηγούμενων σφαγέων. Μια μακάβρια τακτική που σφράγισε την ιστορία των Σελτζούκων, των Ογούζων, των Τούρκων, που ξεφύσησαν από τα ληστρικά τους ενδιαιτήματα μεταξύ Ώξου και Κασπίας, κάπου στον δέκατο αιώνα, αιματηρή λαίλαπα αγριότητας, για να λεηλατήσουν και να ατιμάσουν τη Μέση Ανατολή, απλώνοντας απέραντα νεκροταφεία οστών των θυμάτων τους, Ελλήνων Βυζαντινών, Αράβων κι όποιων η μαύρη μοίρα άφηνε στο πέρασμα των βανδάλων.
Ο Ερντογάν στόχευε τον θρύλο. Τον θρύλο ήθελε ν’ αποκεφαλίσει. Τον θρύλο φοβάται. Να γιατί έκλεψε ξανά την Αγιά Σοφιά. Ήξερε πως η Αγιά Σοφιά ήταν το σύμβολο του Ελληνισμού. Η εθνική ιδέα η άσβηστη. Η κινητήρια δύναμη της ελληνικής ψυχής. Το άγιο πνεύμα που ενέπνευσε τις αλλεπάλληλες απελευθερωτικές επαναστάσεις των σκλάβων. Ο μαγνητικός πόλος των Ελλήνων που οδηγούσε τις φάλαγγες των διεκδικητών στην Πόλη των ονείρων, την Κωνσταντινούπολη, την πρωτεύουσα του Γένους.
Από το Αργυρόκαστρο ως τον Απόστολο Ανδρέα της προδομένης Καρπασίας, ακουγόταν στα μεγάλα χρόνια το μήνυμα των παλληκαριών που εξορμούσαν από το νησί των ατέλειωτων πόνων για τον ξεσηκωμό, και το απέδωσε ο εθνικός μας βάρδος, ο Βασίλης Μιχαηλίδης, σ’ όλη τη γη. Τραγούδι του προαιώνιου πόθου και της ακατάλυτης προσδοκίας.
«Είπαν μου πως εφύασιν, ποτζεί που το Καρπάσιν/μια κοπή παίδκιοι τοπκιανοί τζιαι πως επήαν πέρα,/ πέρα στους λας που πολεμούν τζιαι παν κατά την Πόλιν».
Το εμβατήριο των πολεμιστών της ελευθερίας που μεταδιδόταν από τα χείλη των Ελλήνων στα χιονισμένα βουνά της Ηπείρου, όταν θυσιάζονταν για την ελευθερία της ανθρωπότητας, με το βλέμμα στραμμένο κατά την Ανατολή, αναζητώντας από την Παναγία της Αγιάς Σοφιάς τον εξοπλισμό της ψυχής των Ελλήνων που άγιαζαν με το ηρωϊκό αίμα τους τα καταράχια της Πίνδου, για τη συντριβή του Γερμανικού φασισμού και τη νίκη του κόσμου. Κι από την Κύπρο μας οι εθελοντές στην Επανάσταση πέραν των χιλίων. Στον πόλεμο του ’97, 7χιλιάδες. Στον Παγκόσμιο Πόλεμο 35 χιλιάδες.
Στον Απελευθερωτικό μας Αγώνα με τον Διγενή, η συντριπτική πλειοψηφία του λαού μας. Ο μισός πληθυσμός που αριθμούσε τότε 450 χιλιάδες. Οι μάχιμοι Έλληνες του νησιού μάχονταν στα βουνά, στα Κρατητήρια, στις Φυλακές. Κι ανέβαιναν στις Κρεμάλες υμνώντας την Παναγιά. Και όδευαν στον θάνατο τραγουδώντας τη λευτεριά. Διέβαιναν προς τη θυσία μέσα από την Αγιά Σοφιά. Κοινωνώντας από το δισκοπότηρο του Πρωτόπαπα που έβγαινε αόρατος από το Άγιο Βήμα της βασιλεύουσας για να μεταλάβει τους αγωνιστές της ΕΟΚΑ που σκοτώνονταν για τη χάρη της. Για την Αγιά Σοφιά και την Ένωση με την Ελλάδα.
Η Αγιά Σοφιά είναι στους αιώνες το σύμβολο των ελευθερωτών των ανθρώπων που μάχονται για τη διαδήλωση των ιδεωδών του πολιτισμού. Όπως οι 6 χιλιάδες Έλληνες κραυγάζοντας την πολεμική ιαχή «ιά-ιά» ορμούσαν εναντίον των 60.000 Περσών το 490 π.Χ. συντρίβοντας τη βαρβαρότητα, έτσι και οι Πολίτες των μετέπειτα αιώνων, έψαλλαν στην Αγιά Σοφιά τον ύμνο στην Υπέρμαχο Στρατηγό κι εμπνέονταν για να κατατροπώσουν τον εκάστοτε επιδρομέα…
Στα παλιότερα χρόνια οι πνοές του ηρωϊσμού αναδύονταν από τον Παρθενώνα, το σύμβολο της δημοκρατίας του Περικλή. Στους μέσους χρόνους φυσούσαν από την Αγιά Σοφιά, με τα πολεμικά εμβατήρια, τους ύμνους του Ρωμανού του Μελωδού και τη μελωδία της Ορθοδοξίας. Στα νεότερα χρόνια δονούσαν την καρδιά της ΕΟΚΑ στη χαράδρα του Μαχαιρά, στην Κρεμάλα, στον Αχυρώνα, στα κάστρα της παλληκαριάς με τους θρύλους της Αγιάς Σοφιάς. Αυτές τις ιστορικές αλήθειες οφείλουμε να μεταλαμπαδεύουμε στον κόσμο. Κι οι πολιτικοί μας ν’ αλλάξουν ύφος. Η πνευματική ηγεσία ήδη κινητοποιείται στην Ελλάδα.
Μετά χαράς πληροφορούμαι από την Αθήνα ότι βουλευτίνα Λεμεσού μετέδωσε σε πολιτικούς και πνευματικούς ηγέτες την ανάγκη αμεσότητας δράσεως επί των εθνικών προβλημάτων και την υποχρέωση έγερσης του Κυπριακού ως κορυφαίου ζητήματος και στα σχέδια κινητοποίησης για την Αγιά Σοφιά. Οι εκτιμήσεις είναι ότι η επίσκεψη σημείωσε εκτεταμένη επιτυχία και ότι το θέμα δεν εντάσσεται πλέον στα δευτερεύοντα. Κυρία Ελένη Σταύρου σας συγχαίρω.
Όρθια η επιταγή ενημέρωσης του κόσμου πως η νέα αρπαγή του συμβόλου της Ορθοδοξίας, δεν είναι παρά η επανάληψη μιας τουρκικής ατιμίας που μάταια προσπάθησε ν’ αποπλύνει ο Τούρκος του 1935, μετατρέποντας την εκκλησιά σε μουσείο. Ο εγκληματίας ξαναγυρίζει στον τόπο του εγκλήματος.
Και να υποβάλουν στον αναίσχυντο πλανητάρχη που χαϊδεύει ασελγώντας τον κακοποιό, να ερωτήσει την American Philosophical Society τι απέγιναν τα 9 εκατομμύρια Μικρασιατών που άκμαζαν, πριν το αιμοσταγές τέρας ενσκήψει στην κοιτίδα της Χριστιανοσύνης και κατασφάξει την Πατρίδα του Ομήρου, του Χρυσοστόμου, του Βασιλείου, του Γρηγορίου, των πατέρων της Ορθοδοξίας, που αγιάζουν με τα κηρύγματά τους τον κόσμο.
Και να πουν στον κακή τη μοίρα ηγέτη πως ό,τι συντελείται από τον Ερντογάν είναι Ύβρις. Αλαζονεία, που όταν παραφουσκώσει γεννοβολά την συμφορά. «Ύβρις γαρ εξανθούσα εκάρπισεν στάχυν άτης». Και η άτη εδώ η βαριά κατάρα και η Νέμεση που επιστρέφει και κτυπά τιμωρώντας τον ανοσιουργό που κακουργεί.
Θεωρώ ότι δεν θα ήταν άστοχο να ταυτίσουμε τον εχθρό με το πρότυπό του, τον Μωάμεθ, όπως τον πορθητή βλέπει ο Franz Babinger να «ανήκει στις ιστορικές μορφές προ των οποίων συναισθανόμεθα το μυστήριο των δαιμονιακών προσωπικοτήτων».
Γιάννης Σπανός
22 Ιουλίου 2020. ΣΑΠΕΛ
Αίθουσα διαλέξεων Μητροπόλεως Λεμεσού
