Φοβού Βρετανούς και δώρα φέροντας: Ιδέες για διακοσμητικό Πρόεδρο, δυο Αντιπροέδρους και για «κράτη των κοινοτήτων»
Του ΚΩΣΤΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ
Γεωστρατηγικά παιχνίδια με φόντο το Κυπριακό βρίσκονται σε εξέλιξη ενόψει της σύγκλησης της άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης. Το Λονδίνο «κλείνοντας το μάτι» στην Άγκυρα, επιχειρεί να επανέλθει δριμύτερο στο διεθνές σκηνικό, μετά και το Brexit. Θεωρεί δε πως το Κυπριακό προσφέρεται για να «πρωταγωνιστήσει» στις διεργασίες και στην περιοχή.
Στο Φόρεϊν Όφις, έχουν επεξεργασθεί κάποιες ιδέες, οι οποίες θεωρούν πως θα συμβάλουν στην γεφύρωση των διαφορών, με πρώτιστο στόχο τη διασφάλιση της παρουσίας της βρετανικής παρουσίας στο νησί. Αυτή τη φορά φαίνεται πως υπάρχουν κι άλλοι που αναζητούν ρόλο, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ από τις τελευταίες διαβουλεύσεις στο Συμβούλιο Ασφαλείας για το ψήφισμα ανανέωσης της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, επιβεβαιώθηκε το ενδιαφέρον της Ρωσίας, της Γαλλίας αλλά και της Κίνας.
Η κάθοδος του Βρετανού υπουργού Εξωτερικών στην Κύπρο, Ντόμινικ Ράαμπ, αυτή την εβδομάδα ( 4 Φεβρουαρίου), αποτελεί συνέχεια των συστηματικών προσπαθειών του Φόρεϊν Όφις, να διατηρήσει το πάνω χέρι στο Κυπριακό. Θα συναντήσει τον Πρόεδρο, τον υπουργό Εξωτερικών, τον κατοχικό ηγέτη και την αντιπρόσωπο των Ηνωμένων Εθνών στο νησί. Όπως είναι γνωστό, προηγήθηκε η επίσκεψη, στις 21-22 Ιανουαρίου, του αναπληρωτή Πολιτικού Διευθυντή του Φόρεϊν Όφις, Ajay Sharma. Τα όσα μετέφερε ο Βρετανός αξιωματούχος δεν άρεσαν στη Λευκωσία (ούτε και στην Αθήνα όπως πληροφορούμαστε) και πολλά αναμένεται να ξεκαθαρίσουν στη διάρκεια της επίσκεψης του Βρετανού ΥΠΕΞ.
Είναι σαφές πως οι του Φόρεϊν Όφις βολιδοσκοπούν και καταγράφουν αντιδράσεις. Όλη η τακτική της βρετανικής πλευράς είναι να γίνει αποδεκτή η πολιτική ισότητα (η τουρκική εκδοχή είναι η κυριαρχική ισότητα, δύο κράτη δηλαδή). Περιγράφουν δε μια χαλαρή ομοσπονδία, επικαλούμενοι και τα όσα έχουν δηλωθεί από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, η οποία θα αποτελείται από δύο community states (κυριαρχία των κοινοτήτων), με πολλές αρμοδιότητες ενώ η κεντρική κυβέρνηση θα διασφαλίζει την κυριαρχία, μια ιθαγένεια και διεθνή προσωπικότητα. Η διατύπωση για κράτη των κοινοτήτων είναι νεοεμφανισθείσα όχι μόνο στο Κυπριακό αλλά και ευρύτερα.
Το ενδιαφέρον είναι πως οι Βρετανοί έχουν ρίξει την ιδέα για ένα (εκ περιτροπής) Πρόεδρο, χωρίς ουσιαστικές αρμοδιότητες (για την ακρίβεια καθόλου) και δύο Αντιπροέδρους ( ένα Ελληνοκύπριο και ένα Τουρκοκύπριο), που θα εκφράζουν την «ισότητα». Περαιτέρω, φαίνεται να ευνοούν τη μια τουρκοκυπριακή ψήφο για τις αποφάσεις και ένα μικρό ευέλικτο υπουργικό συμβούλιο ( 4 Ε/κ 2 Τ/κ). Η ιδέα για τους δύο Αντιπροέδρους και τον διακοσμητικό Πρόεδρο, θεωρείται μια ρύθμιση, που αν και δεν υπάρχουν λεπτομέρειες για το πώς θα λειτουργεί, φαντάζει εκ πρώτης όψεως περίπλοκή.
Η εντύπωση που έδωσε η αντιπροσωπεία του Φόρεϊν Όφις είναι πως προτρέπουν όπως η Λευκωσία προβεί σε μια κίνηση «καλής θέλησης» προς την Τουρκία, παραπέμποντας στο θέμα της «πολιτικής ισότητας». Στις συνομιλίες που θα έχει ο κ. Ράαμπ, αναμένεται να τεθεί και το θέμα των εγγυήσεων, ζήτημα για το οποίο το Λονδίνο παίζει κρυφτούλι. Δηλώνει διαχρονικά πως «θα σεβαστεί την άποψη των δυο πλευρών», αποφεύγοντας να τοποθετηθεί επί της ουσίας. Η τουρκική πλευρά είχε εξαρχής προειδοποιήσει τη Βρετανία πως εάν στηρίξει θέση κατάργησης των εγγυήσεων, τότε θα τεθεί και ζήτημα Βάσεων. Το θέμα των Βάσεων, μπορεί, ασφαλώς και η Λευκωσία να το εγείρει κυρίως για να προστατεύσει την Κυπριακή Δημοκρατία.
Στην άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη, που προγραμματίζεται το πρώτο δεκαήμερο Μαρτίου ( η Γραμματεία πρότεινε δυο ημερομηνίες), κατά πάσα πιθανότητα θα γίνει στη Γενεύη, καθώς οι υγειονομικές συνθήκες δεν επιτρέπουν να πραγματοποιηθεί στη Νέα Υόρκη και συγκεκριμένα στο Greentree.
Ο τόπος δεν έχει και τόση σημασία. Η ουσία είναι τι θα γίνει. Ο Γενικός Γραμματέας έχει ξεκαθαρίσει και δημόσια πως όλα τα θέματα θα είναι στο τραπέζι, «αν και ο ίδιος είναι δεσμευμένος με τις δηλώσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας». Η τοποθέτησή του αυτή αποτελεί και την απάντηση προς την τουρκική πλευρά, όταν τον ενημέρωσε πως θα προσέλθει στην Πενταμερή για να συζητήσει λύση δυο κρατών.
Είναι σαφές πως για τα Ηνωμένα Έθνη μπορεί να αλλάξει η βάση, μπορεί να διευρυνθούν οι όροι εντολής του Γ.Γ. να αλλάξουν πλήρως, «φτάνει να το θέλουν όλοι». Είναι σαφές πως αυτό εξυπηρετεί την τουρκική πλευρά και ανοίγει τον ασκό του Αιόλου για να τεθεί από το… παράθυρο λύση συνομοσπονδίας, όπως και εάν παρουσιαστεί ( ως προς την ονοματολογία). Εδώ είναι που έρχεται να «διευκολύνει» τις εξελίξεις και η βρετανική φόρμουλα της «χρυσής τομής».
Οι Τούρκοι θα επιμένουν σε λύση κρατών, θα «μετακινηθούν» προς τη συνομοσπονδία και θα θεωρηθεί ως υποχώρηση και κοντά στη «χαλαρή ομοσπονδία». Οπότε θα πέσουν όλοι στην ελληνική πλευρά για να αξιοποιήσει την «υποχώρηση» των Τούρκων.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, διά του Υπάτου Εκπροσώπου για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Άμυνας, Τζοζέπ Μπορέλ, έχει πάντως ξεκαθαρίσει προς την τουρκική πλευρά και προς όποιον άλλο ενδιαφερόμενο, ότι δεν μπορεί –η Ε.Ε.– να αποδεχθεί λύση δύο κρατών. Περαιτέρω σημειώνει πως δεν αποδέχεται ρύθμιση, η οποία θα προκαλεί προβλήματα λειτουργίας στην Ε.Ε. Η Ένωση σε περίπτωση δύο κρατών δεν θα αποδεχθεί αυτόματα το τουρκοκυπριακό κρατίδιο ως κράτος-μέλος.
Είναι προφανώς γι’ αυτό που η τουρκική πλευρά έχει ως πρώτη διαπραγματευτική γραμμή τα δύο κράτη ενώ ο στόχος είναι η συνομοσπονδία, όπου τα δύο κρατίδια θα έχουν κοινή ομπρέλα και θα συνεργάζονται.
ΠΙΕΣΗ ΣΤΟΥΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΒΡΕΤΑΝΟΥΣ ΓΙΑ ΤΟ ΨΗΦΙΣΜΑ
Μέχρι την τελευταία στιγμή η τουρκική Μόνιμη Αντιπροσωπεία στη Νέα Υόρκη προσπαθούσε να μην περιληφθούν στο ψήφισμα για την ανανέωση της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, αναφορές σε συγκεκριμένα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας και να μην περιγράφεται η μορφή της λύσης. Η τουρκική πλευρά απευθύνθηκε προς τους Αμερικανούς και τους Βρετανούς. Άλλα αιτήματα των Τούρκων περιλήφθηκαν, αυτά ωστόσο, δεν έγιναν αποδεκτά και δεν προωθήθηκαν καθώς κρίθηκαν υπερβολικά. Άλλωστε για να προωθηθούν ήθελαν και τη συγκατάθεση της Ρωσίας, της Κίνας και της Γαλλίας.
Στο μεταξύ, η νέα κάθοδος στα κατεχόμενα, στις 2 Φεβρουαρίου, στοχεύει στην προετοιμασία του «άπειρου» Τατάρ, ο οποίος έχει ως στήριγμα τον γκουρού του Κυπριακού στα κατεχόμενα, τον ντεκτασικό Εργκιούν Ολγκιούν
ΞΕΚΙΝΗΣΑΝ ΟΙ ΣΥΣΚΕΨΕΙΣ ΣΤΟ ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΕΝΟΨΕΙ ΠΕΝΤΑΜΕΡΟΥΣ
Στη Λευκωσία, έχει ξεκινήσει η προετοιμασία για την Πενταμερή Διάσκεψη. Την περασμένη Δευτέρα έχει συνέλθει η διαπραγματευτική ομάδα στην παρουσία συμβούλων- ειδικών συνταγματολόγων και η σύσκεψη θα επαναληφθεί και αύριο βράδυ. Είναι σαφές από τις οδηγίες που έχουν δοθεί από τον Πρόεδρο, πως οι όποιες κινήσεις, ιδέες κατατίθενται στη Διάσκεψη, δεν θα πρέπει να επηρεάζουν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, τη συνέχεια του κράτους. Όπως, πάντως, περιγράφεται από το ψήφισμα, που εγκρίθηκε προχθές για την ανανέωση της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, στην άτυπη Πενταμερή είναι ξεκάθαρο ποιοι θα συμμετάσχουν. Αναφέρεται πως το Συμβούλιο Ασφαλείας, «υποστηρίζει πλήρως την απόφαση του Γενικού Γραμματέα να συγκαλέσει μια άτυπη συνάντηση ‘’πέντε συν του ΟΗΕ’’ μεταξύ των ηγετών των δύο Κυπριακών Κοινοτήτων και των Εγγυητριών Δυνάμεων. Οι προσκλήσεις θα απευθύνονται στις δύο κοινότητες κι αυτό είναι ξεκάθαρο από την απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας. Σημειώνεται πως πριν τη Διάσκεψη της Γενεύης, τον Ιανουάριο του 2017, ο Πρόεδρος είχε στείλει επιστολή στον Γενικό Γραμματέα σημειώνοντας πως θα εκπροσωπεί την Κυπριακή Δημοκρατία.
Πηγή: Απόψεις
