Με τα Rafale είναι σαν να αποκτά πολεμική αεροπορία και η Κύπρος
Γράφει ο Ιωάννης Γιαννόπουλος*
Εισαγωγή
Η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία, μετά από εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, θα αποκτήσει σε σχετικά μικρό χρονικό διάστημα, 18 μαχητικά αεροσκάφη Rafale, εκσυγχρονίζοντας έτσι τον στόλο της με αεροσκάφη νεότερης γενιάς.
Το άρθρο αυτό θα προσπαθήσει να τεκμηριώσει αν το Rafale είναι ένα μαχητικό αεροσκάφος το οποίο οι στρατιωτικοί διοικητές χρειάζονται ώστε να φέρουν σε πέρας μία σειρά αποστολών σε εχθρικό περιβάλλον καθώς και να τεκμηριώσει τον τρόπο με τον οποίο δύναται να υποστηρίξει το ενοποιημένο αμυντικό δόγμα μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου.
Σύντομη Περιγραφή Rafale
Το Rafale είναι ένα δικινητήριο αεροσκάφος πολλαπλού ρόλου, το οποίο χάρη στο εύρος των αισθητήρων αλλά και των όπλων που φέρει, μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μία σειρά αποστολών όπως “Περιοχή Ευθύνης Μαχητικών Αεροσκαφών”, “Εγγύς Αεροπορική Υποστήριξη”, “Προσβολής Στόχων”, “Εναέριας Αναγνώρισης”, και “Τακτικής Υποστήριξης Ναυτικών Επιχειρήσεων”.
Αισθητήρες και Συστήματα Ηλεκτρονικού Πολέμου
Το Rafale διαθέτει το τελευταίας τεχνολογίας ραντάρ ενεργούς ηλεκτρονικής σάρωσης “RBE2”, το οποίο δύναται να αποκαλύπτει και παρακολουθεί ταυτόχρονα και με ακρίβεια ένα μεγάλο αριθμό εναέριων και θαλάσσιων στόχων κάτω από όλες τις καιρικές συνθήκες και σε περιβάλλον ισχυρών παρεμβολών. Η δυνατότητα του να λειτουργεί σε ρυθμό “Συνθετικής Απεικόνισης” έχει την ικανότητα παραγωγής, σε πραγματικό χρόνο, τρισδιάστατων (3D) χαρτών για πτήσεις ακολουθίας του ανάγλυφου του εδάφους σε αχαρτογράφητες περιοχές και με συνθήκες μηδενικής ορατότητας.
Ο αυξημένων δυνατοτήτων αισθητήρας τηλεόρασης (υποβοηθούμενος από τους ενεργούς και παθητικούς αισθητήρες), είναι ικανός να αναγνωρίζει στόχους σε επιχειρησιακές συνθήκες όπου οι κανόνες εμπλοκής απαιτούν οπτική επαφή με τον στόχο.
Το ατρακτίδιο στοχοποίησης και κατάδειξης καθιστά δυνατή και με μεγάλη ακρίβεια την επιτήρηση και την κατάδειξη στόχου σε συνθήκες μέρας και νύχτας. Επιτρέπει επίσης την προσβολή στόχων με κατευθυνόμενα όπλα κατάδειξης λέιζερ από ασφαλείς αποστάσεις και ύψη.
Το ατρακτίδιο αναγνώρισης είναι ικανό να δημιουργεί εικόνες υψηλής ευκρίνειας ενώ επιχειρεί σε αποστάσεις και ύψη εκτός εχθρικής εμβέλειας.
Ο ενσωματωμένος “Εροκριτής-Αποκριτής”, (Interrogator-Transponder), δύναται να επερωτά πολιτικούς και στρατιωτικούς στόχους σε διαφορετικούς ρυθμούς λειτουργίας, συμπεριλαμβανομένων του ασφαλούς ρυθμού 4 (Mode 4), αλλά και του περισσοτέρων δυνατοτήτων από πλευράς ικανότητας ασφαλούς διευκρίνησης ρυθμού (Mode 5). Ο τελευταίος χρησιμοποιεί μία ειδική μορφή επερώτησης, (lethal interrogation), η οποία χρησιμοποιείται από το μαχητικό αεροσκάφος πριν την εκτόξευση όπλων με σκοπό την αποφυγή εμπλοκής φιλίων δυνάμεων.
Ο ερωτώμενος στόχος αναγνωρίζεται από ένα συνδυασμό “Αριθμού Αναγνώρισης Πλατφόρμας” και “Προέλευσης Εθνικότητας”. Η δυνατότητα επερώτησης στόχων με τον ρυθμό 5 συμβάλλει τα μέγιστα στην γενικότερη διαδικασία “Διευκρίνησης Πολεμικής Περιόδου”, (Combat Identification), αποφεύγοντας με αυτό τον τρόπο την εμπλοκή φιλίων δυνάμεων.
Το σύστημα Ηλεκτρονικού Πολέμου “Spectra” συμπεριλαμβάνει το Παθητικό Σύστημα Αποκάλυψης το οποίο αποκαλύπτει, αναλύει και ταυτοποιεί πομπούς ηλεκτρομαγνητικής ενέργειας χρησιμοποιώντας την ηλεκτρονική βιβλιοθήκη στόχων, αλλά έχει και την δυνατότητα να προειδοποιεί τον χειριστή για την ύπαρξη εχθρικών ραντάρ και επερχόμενων εχθρικών πυραύλων, δίνοντας του την δυνατότητα να αντιδράσει έγκαιρα και κατάλληλα.
Θα πρέπει να επισημανθεί στο σημείο αυτό ότι όλοι οι προαναφερόμενοι αισθητήρες αλλά και το παθητικό σύστημα παρακολούθησης και προειδοποίησης, συμβάλλουν στην δημιουργία Κοινής Επιχειρησιακής Εικόνας, της Εχθρικής Ηλεκτρονικής Διάταξης Μάχης, και το σημαντικότερο βελτιώνουν την Επίγνωση του χειριστή σχετικά με την κατάσταση του Πεδίου Μάχης.
Όπλα
Το Rafale δύναται να μεταφέρει μια ευρεία γκάμα όπλων αέρος-αέρος, αέρος-επιφανείας και αέρος-εδάφους. Ενδεικτικά αναφέρονται:
Αέρος-Αέρος
Meteor: O Meteor είναι ένα ενεργό κατευθυνόμενο βλήμα αέρος-αέρος με εμβέλεια πέραν των 100 χιλιομέτρων. Δύναται να επιχειρεί σε περιβάλλον ισχυρών ηλεκτρονικών αντιμέτρων και να εμπλέξει έναν στόχο πέραν του οπτικού ορίζοντα. Αμφίδρομο σύστημα τακτικής ζεύξης δεδομένων επιτρέπει στο αεροσκάφος-φορέα να στέλνει στο εν πτήση βλήμα ανανεωμένες πληροφορίες θέσης στόχου ή ακόμη να εκτελεί επαναστοχοποίηση, σε περίπτωση αναδυόμενου στόχου μεγαλύτερου επιχειρησιακού ενδιαφέροντος. Ο Meteor δύναται επίσης να λάβει ανανεωμένες θέσεις στόχου από εξωτερικό αισθητήρα μέσω της τακτικής ζεύξης δεδομένων Link-16. H δυνατότητα αυτή είναι υψίστης σημασίας όταν ο στόχος είναι κινούμενος.
Η ακόλουθη εικόνα δείχνει την διαδικασία εμπλοκής στόχου με συμμετοχή περισσότερων του ενός αισθητήρα.
Διαδικασία Εμπλοκής Στόχου με Συμμετοχή Πολλαπλών Αισθητήρων
Οι σημαντικές αποδόσεις του αλλά και το προωθητικό του σύστημα (στερεού καυσίμου, Ramjet), του επιτρέπει τον έλεγχο της ισχύος του κινητήρα κατά τις διάφορες φάσεις της πτήσης και το καθιστά μακράν το καλύτερο στην αγορά.
MICA: Ο MICA είναι ένα βλήμα αέρος-αέρος, με κινητήρα στερεών καυσίμων, πολλαπλών αποστολών, το οποίο δύναται να ενσωματωθεί σε μοντέρνα μαχητικά αεροσκάφη πολλαπλών ρόλων, όπως το Rafale. Η κατάδειξη στόχου πραγματοποιείται από Ηλεκτρο-οπτικούς αισθητήρες, το ραντάρ και την ένδειξη στο κράνος του χειριστή.
Αέρος-Επιφανείας
Exocet: Το εκτοξευόμενο από το Rafale βλήμα Exocet, κατευθύνεται αρχικά από το ενσωματωμένο αδρανειακό σύστημα ναυτιλίας, ενώ στην συνέχεια ενεργοποιεί το ραντάρ που διαθέτει προκειμένου να εντοπίσει και πλήξει τον στόχο. Με σκοπό να αποφύγει το σύστημα αεράμυνας προστασίας του στόχου, διατηρεί κατά την διάρκεια της βύθισης για προσβολή αυτού πολύ χαμηλό ύψος, παραμένοντας ένα με δύο μέτρα πάνω από την επιφάνεια θαλάσσης.
Αέρος-Εδάφους
SCALP-EG: Το βλήμα SCALP-EG δύναται να χρησιμοποιηθεί σε επιθετικές επιχειρήσεις προκειμένου να πλήξει στόχους σε πολύ μεγάλη απόσταση.
ASSM “HAMMER” :Τα κατευθυνόμενα πυρομαχικά σπονδυλωτής σχεδίασης της σειράς HAMMER, έχουν την δυνατότητα να πλήξουν επίγειους στόχους σε μεγάλες αποστάσεις.
Υποστήριξη του Rafale στο Ενοποιημένο Αμυντικό Δόγμα
Σε περίπτωση κρίσης μαχητικά αεροσκάφη Rafale δύνανται να υποστηρίξουν το ενοποιημένο αμυντικό δόγμα, πραγματοποιώντας μια σειρά αποστολών, το είδος των οποίων εξαρτάται από την διαμόρφωση του αεροσκάφους. Οι εν λόγω αποστολές δύνανται να πραγματοποιηθούν είτε από τις μητρικές βάσεις, ή με μεταστάθμευση αυτών στην Κύπρο. Παρακάτω περιγράφονται μερικές από τις ενδεχόμενες αποστολές.
Περιοχή Ευθύνης Μαχητικών Αεροσκαφών- (Fighter Area of Responsibility- (FAOR))
‘Ενας ή και περισσότεροι σχηματισμοί αεροσκαφών Rafale μπορούν να περιπολούν εντός της περιοχής FAOR, χρησιμοποιώντας οποιαδήποτε πορεία ή τακτική που θα επιλέξει ο αρχηγός σχηματισμού. Οι περιοχές αυτές έχουν παράλληλο προς την αναμενόμενη κατεύθυνση απειλής προσανατολισμό, ενώ τα ύψη θα επιλέγονται με σκοπό την μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας των βλημάτων METEOR και MICA. Ο χαμηλός διαμήκης άξονας ραντάρ αλλά και το υπέρυθρο αποτύπωμα, καθιστά τον εντοπισμό του Rafale δύσκολο.
Κατά την διάρκεια του σκέλους της πτήσης προς την περιοχή FAOR, αλλά και της περιπολίας, οι σχηματισμοί θα πρέπει να βρίσκονται υπό τον έλεγχο του αεροφερόμενου συστήματος προειδοποίησης και ελέγχου ERIEYE Airborne Early Warning and Control (AEW&C). Το ERIEYE δύναται να παρέχει έγκαιρη προειδοποίηση χαμηλά ιπτάμενων επερχόμενων εχθρικών στόχων, ενώ το ραντάρ των Rafale μπορεί να χρησιμοποιηθεί και επικεντρωθεί σε επερχόμενους στόχους που ίπτανται σε μεγαλύτερα ύψη.
Η ακόλουθη εικόνα αντικατοπτρίζει το προαναφερόμενο σενάριο.
Σενάριο Υποστήριξης Ιπτάμενου Ραντάρ σε επιχειρήσεις FAOR
To ERIEYE δύναται να παρέχει έλεγχο χρησιμοποιώντας ασφαλή και αντιπαρεμβολικά συστήματα επικοινωνιών φωνής όπως το Have Quick II, αλλά και τον γρήγορης αναπήδησης συχνοτήτων δεύτερης γενιάς αντιπαρεμβολικό ασύρματο πολύ υψηλών συχνοτήτων του NATO (SATURN). Ψηφιακός έλεγχος μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της τακτικής ζεύξης δεδομένων Link-16, με την αποστολή μηνυμάτων Ανάθεσης Αποστολής και καθηκόντων, (Mission Assignment Discretes- MAD)).
Εγγύς Αεροπορική Υποστήριξη- (Close Air Support- CAS))
Οι επιχειρήσεις Εγγύς Αεροπορικής Υποστήριξης διεξάγονται εναντίον εχθρικών στόχων οι οποίοι βρίσκονται πλησίον των φιλίων δυνάμεων. Οι επιχειρήσεις αυτές απαιτούν συνεργασία με τις δυνάμεις και τα πυρά που εκτελούν αυτές. Οι χειριστές θα πρέπει να είναι σε συνεχή επικοινωνία με ελεγκτές εδάφους (Τακτικό Μέλος Αεροπορικού Ελέγχου), ο οποίος απο προκεχωρημένη θέση κατευθύνει τις επιχειρήσεις μαχητικών αεροσκαφών τα οποία έχουν ως αποστολή την εγγύς αεροπορική υποστήριξη των επίγειων δυνάμεων.
Τα αεροσκάφη Rafale μπορούν για τον σκοπό αυτό να χρησιμοποιήσουν το πανίσχυρο πυροβόλο τους, ή κατευθυνόμενες/μη-κατευθυνόμενες βόμβες προκειμένου να πλήξουν εχθρικές δυνάμεις στο έδαφος.
Η ακόλουθη εικόνα δείχνει την διασύνδεση δυνάμεων σε επιχειρήσεις Εγγύς Αεροπορικής Υποστήριξης.
Διασύνδεση Δυνάμεων σε Επιχειρήσεις Εγγύς Αεροπορικής Υποστήριξης
Τακτική Υποστήριξη Ναυτικών Επιχειρήσεων (Tactical Support for Maritime Operations (TASMO)
Αεροσκάφη Rafale που συμμετέχουν σε επιχειρήσεις FAOR, ενδέχεται να κληθούν από διοικητή ναυτικών δυνάμεων να παρέξουν υποστήριξη από απειλές οι οποίες δύνανται να εκτοξεύσουν όπλα εκτός της εμβέλειας των αισθητήρων των δυνάμεων αυτών, (Αμυντικές TASMO).
Στην περίπτωση αυτή τα Rafale δύνανται να εμπλέξουν εχθρικά μαχητικά αεροσκάφη τα οποία είναι εξοπλισμένα με βλήματα εναντίον πλοίων, πριν αυτά προσεγγίσουν το σημείο εκτόξευσης.
Τα Rafale δύνανται επίσης να διεξάγουν επιθετικές επιχειρήσεις TASMO, και πιο συγκεκριμένα εκτελώντας αναγνώριση πριν και μετά την επίθεση, χρησιμοποιώντας τα ατρακτίδια αναγνώρισης. Η δημιουργούμενη αναγνωρισμένη εικόνα επιφάνειας, δύνανται να αποσταλεί στο ERIEYE και αυτό με την σειρά του να την προωθήσει στις ναυτικές δυνάμεις μέσω της τακτικής ζεύξης δεδομένων Link-11A.
Η ακόλουθη εικόνα δείχνει την υποστήριξη του ιπτάμενου ραντάρ σε ναυτικές επιχειρήσεις.
Υποστήριξη Ιπτάμενου Ραντάρ σε Ναυτικές Επιχειρήσεις
Επίλογος
Από την στιγμή που τα αεροσκάφη Rafale θα αποκτήσουν επιχειρησιακή ικανότητα, θα κληθούν να διεξάγουν πραγματικές αποστολές, είτε προστατεύοντας την περιοχή πληροφοριών πτήσεων της Ελλάδος ή/και υποστηρίζοντας το ενιαίο αμυντικό δόγμα.
Είναι εξοπλισμένα με αισθητήρες και όπλα προηγμένης τεχνολογίας έτσι ώστε να φέρουν σε πέρας τις προαναφερόμενες αποστολές με επιτυχία.
Καθοριστικοί παράγοντες για την πραγματοποίηση των ανωτέρω, είναι μεταξύ άλλων, η αποτελεσματική διασύνδεση όλων των δυνάμεων σε ότι αφορά την διαλειτουργικότητα, (interoperability), καθώς και πολύ καλά προετοιμασμένες τακτικές, τεχνικές και διαδικασίες. Με άλλα λόγια, o κύκλος “Αισθητήρας-Λήπτης Αποφάσεων-Όπλο” θα πρέπει να λειτουργεί το δυνατόν απρόσκοπτα.
*Αντισμήναρχος (εα). Ειδικός Συστημάτων C5ISTAR
