Σε Ευρωπαϊκή Ένωση, Βρετανία, Ηνωμένες Πολιτείες και Ηνωμένα Έθνη στρέφεται το διπλωματικό ενδιαφέρον μετά τις εξαγγελίες του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν περί μερικού ανοίγματος της περίκλειστης πόλης των Βαρωσίων. Αθήνα και Λευκωσία βρίσκονται σε στενό συντονισμό, τη στιγμή που η νέα τουρκική πρόκληση «έρχεται» αύριο, Τετάρτη, ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ σε μία κρίσιμη συνεδρίαση-«οδηγό» διπλωματικών εξελίξεων.
Στη Μεγαλόνησο καταφθάνει αύριο ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, ενώ για τις 11.00 το πρωί είναι προγραμματισμένη συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου της Κύπρου, υπό τον Νίκο Αναστασιάδη, προς ενημέρωση και λήψη αποφάσεων για τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν -με πρώτη ενέργεια, υπό μελέτη, την άμεση προσφυγή στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ με ζητούμενο ψήφισμα ή δήλωση καταδίκης της Τουρκίας.
Το πρωί της Τετάρτης, θα συνεδριάσει το Εθνικό Συμβούλιο της Κύπρου που συγκάλεσε ο Νίκος Αναστασιάδης, όπου αναμένεται να ληφθεί και επίσημα η απόφαση για άμεση προσφυγή στο Συμβούλιο Ασφαλείας ζητώντας καταδικαστικό ψήφισμα ή δήλωση.
Ο Κύπριος υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Χριστοδουλίδης, απέστειλε ήδη επιστολή προς τον πρόεδρο και τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας ενόψει και της συζήτησης που πραγματοποιείται την Τετάρτη με τις πρόσφατες εκθέσεις του Γ.Γ. των Ηνωμένων Εθνών. Ενημέρωσε παράλληλα τους πρέσβεις των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, ενώ είχε και τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ρώσο ομόλογό του Σεργκέι Λαβρόφ. Παράλληλα, ενημέρωσε τους πρέσβεις των 26 κρατών μελών της ΕΕ.
Επιδιδόμενη σε έναν διπλωματικό μαραθώνιο μετά τις εξαγγελίες, που σαφώς δεν την αιφνιδίασαν, η κυπριακή κυβέρνηση έχει ήδη προχωρήσει σε κατ’ ιδίαν ενημέρωση των πρέσβεων των μόνιμων κρατών-μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, καθώς και των πρέσβεων της ΕΕ, ενώ υπήρξε τηλεφωνική επικοινωνία του Κύπριου υπουργού Εξωτερικών με τον επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Ζοζέπ Μπορέλ -ο οποίος και εξέδωσε δήλωση καταδίκης των τουρκικών κινήσεων-, καθώς και με τους ομολόγους του Γαλλίας και Ρωσίας.
Αθήνα και Λευκωσία βρίσκονται σε ανοιχτή γραμμή, με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Νίκο Αναστασιάδη να θέτουν επί τάπητος κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής επικοινωνίας τις περαιτέρω διπλωματικές ενέργειες Ελλάδας και Κυπριακής Δημοκρατίας σε απάντηση της τουρκικής προκλητικότητας στα Βαρώσια.
Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών έχει τονίσει σχετικά με την εξαγγελία Ερντογάν ότι «αποτελεί κατάφωρη παραβίαση των αποφάσεων 550 (1984) και 789 (1992) του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, καθώς και των Συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τα οποία καλούν την Τουρκία να απέχει από μονομερείς και προκλητικές ενέργειες που αποσταθεροποιούν την περιοχή».
Στο πλαίσιο των διπλωματικών διεργασιών, ο Νίκος Δένδιας ενημέρωσε τηλεφωνικώς την υφυπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Βικτόρια Νούλαντ, αναφορικά με τις παράνομες τουρκικές ενέργειες και τον αποχαρακτηρισμό μέρους της περίκλειστης πόλης των Βαρωσίων.
Εκ μέρους των Ηνωμένων Πολιτειών, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ είχε προκατοβολικά καλέσει, μέσω εκπροσώπου του, σε σεβασμό του του Διεθνούς Δικαίου με φόντο την επίσκεψη Ερντογάν στα κατεχόμενα, επαναλαμβάνοντας παράλληλα τη στήριξη προς λύση στη βάση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας.
«Βαθιά ανησυχία» εκφράζει η Βρετανία – Καταδικάζει η ΕΕ
Υπό το φως των νέων εξελίξεων, εξαιρετική βαρύτητα προσλαμβάνει η ήδη προγραμματισμένη για αύριο, Τετάρτη, συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για την Κύπρο, όπως κατέδειξαν με δηλώσεις τους τόσο ο Ύπατος Εκπρόσωπος Ζοζέπ Μπορέλ, όσο και ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Ντομινίκ Ράαμπ, καταδικάζοντας αμφότεροι τις τουρκικές ενέργειες κατά παράβαση του Διεθνούς Δικαίου και των ψηφισμάτων του ΟΗΕ.
Ο Νίκος Αναστασιάδης ανέφερε απόψε το βράδυ πως έχει ήδη σταλεί επιστολή προς τον πρόεδρο και τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, εν όψει της συζήτησης που θα πραγματοποιηθεί σε σχέση με τις πρόσφατες εκθέσεις του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες.
Ως πρώτη ενέργεια της Λευκωσίας μελετάται, κατά πληροφορίες της Καθημερινής της Κύπρου, η άμεση προσφυγή στο Συμβούλιο Ασφαλείας με ζητούμενο καταδικαστικό ψήφισμα ή δήλωση στη βάση των ψηφισμάτων 550 και 789 που αφορούν το Βαρώσι.
Από ευρωπαϊκής πλευράς, ο Ζοζέπ Μπορέλ έκανε λόγο για «απαράδεκτη μονομερή απόφαση για αλλαγή του καθεστώτος των Βαρωσίων», σημειώνοντας πως «η ΕΕ θα παρακολουθήσει στενά την αυριανή κλειστή διαβούλευση του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για την Κύπρο και θα αποφασίσει σχετικά με τα επόμενα βήματα».
Ο κ. Μπορέλ εξέφρασε «βαθιά ανησυχία» για τις ανακοινώσεις Ερντογάν-Τατάρ, ζητώντας σεβασμό των ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών και αποφυγή προκλήσεων που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο την επιστροφή στις συνομιλίες για συνολική διευθέτηση του Κυπριακού στη βάση πάντα των ψηφισμάτων του ΟΗΕ.
Επανέλαβε, επίσης, την πάγια θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι δεν θα γίνει ποτέ δεκτή λύση δύο κρατών στην Κύπρο, τονίζοντας ότι η Ένωση «παραμένει πλήρως δεσμευμένη για τη συνολική διευθέτηση του Κυπριακού βάσει μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα».
Το Ηνωμένο Βασίλειο εξέφρασε εξίσου, διά του υπουργού Εξωτερικών Ντομινίκ Ράαμπ, «βαθιά ανησυχία» για τις εξαγγελίες Ερντογάν σχετικά με το άνοιγμα του 3,5% της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου, υπογραμμίζοντας τον επείγοντα χαρακτήρα της αυριανής συνεδρίασης του Συμβουλίου Ασφαλείας.
«Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και εγείρει κινδύνους για την υπονόμευση της διαδικασίας διευθέτησης του Κυπριακού. Το συζητάμε κατεπειγόντως με τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας» ανέφερε ο επικεφαλής της βρετανικής διπλωματίας.
Η πρόκληση Ερντογάν – Τατάρ για τα Βαρώσια
Το πρωί της Τρίτης, Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο κατοχικός ηγέτης Ερσίν Τατάρ ανακοίνωσαν την αποστρατιωτικοποίηση τμήματος της πόλης των Βαρωσίων που είναι περίκλειστη από το 1974.
Συγκεκριμένα, ο Τατάρ ανέφερε πως θα αποστρατικοποιηθεί και θα ανοίξει προς εκμετάλλευση ένα ποσοστό της τάξης του 3,5%. «Με την νέα απόφαση», σύμφωνα με τον Ερντογάν «στο Βαρώσι ξεκινά μια νέα περίοδος».
Με την τροποποίηση του καθεστώτος αυτού του τμήματος της πόλης, ανοίγει ο δρόμος για την ενεργή εμπλοκή στο εγχείρημα της λεγόμενης «επιτροπής ακίνητης περιουσίας» που έχε συστήσει το κατοχικό καθεστώς.
Ο Ερντογάν σε ομιλία του επιχείρησε να περάσει το μήνυμα ότι παρά τις προσπάθειες της τουρκικής πλευράς για λύση το όλο εγχείρημα απέτυχε εξαιτίας της θέσης που τήρησε η ελληνοκυπριακή πλευρά.
Ακόμη, ο άσκησε κριτική και στην ΕΕ υποστηρίζοντας πως δεν τήρησε τις υποσχέσεις της. «Αυτοί [οι Ευρωπαίοι] ποτέ δεν συμπεριφέρθηκαν δίκαια», ανέφερε για να προσθέσει, επίσης, ότι ορισμένοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ζήτησαν από τον ίδιον να χρησιμοποιήσει προσεκτική γλώσσα στα Κατεχόμενα.
Ο ίδιος επανέλαβε ότι η τουρκική πλευρά δεν πρόκειται να δεχτεί υποδείξεις για το Κυπριακό, ενώ μίλησε για «εχθρούς των Τούρκων», οι οποίοι παρασέρνονται πίσω από τον Έλληνα πρωθυπουργό.
Ο ίδιος έστειλε το μήνυμα ότι η τουρκική πλευρά δεν πρόκειται να οπισθοχωρήσει στο Κυπριακό και να παραιτηθεί από το ξεχωριστό «κράτος» στην Κύπρο. Η τουρκική πλευρά δεν πρόκειται να σπαταλήσει άλλα 50 χρόνια στο Κυπριακό, είπε.
