Στο ιστολόγιο protagon.gr διάβασα μία ενδιαφέρουσα ανάλυση του Αντώνη Παπακώστα, ο οποίος σχολιάζει τα αποτελέσματα δύο προσφάτων ερευνών του Ευρωβαρόμετρου. Επειδή γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα ας ασχοληθούμε σήμερα με τον ρόλο της θρησκείας στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Αυτό ακριβώς ήταν και το ερώτημα του Ευρωβαρόμετρου.
Η έρευνα στην κοινή γνώμη της Ευρώπης έδειξε ότι η θρησκεία διαδραματίζει ισχυρό ρόλο κυρίως στις Ορθόδοξες χώρες. Με δείκτη από το 0 μέχρι το 10 η Ρουμανία και η Κύπρος κατατάσσονται στο 8, βάσει των απαντήσεων, και η Ελλάδα στην τρίτη θέση με δείκτη 7,5. Δηλαδή στις τρεις αυτές χώρες η θρησκευτική πίστη και η Ορθόδοξη πολιτιστική κληρονομιά επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό την κοινωνία και τη διαμόρφωση των αντιλήψεων σε πολλά ζητήματα.
Ο συντάκτης του ως άνω άρθρου καταλήγει στα ακόλουθα ενδιαφέροντα συμπεράσματα για το ρόλο του θρησκευτικού φαινομένου στην Ευρώπη.
“1. Η επιρροή της Ορθόδοξης Εκκλησίας στις χώρες όπου κυριαρχεί είναι πολύ μεγάλη, με αποτέλεσμα στις χώρες όπου αποτελεί το κυρίαρχο δόγμα, να επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την κοινωνία.
2. Η Καθολική Εκκλησία έχει σημαντικά ερείσματα και αποτελεί ακόμα παράγοντα επιρροής, αλλά όχι στον βαθμό της Ορθοδοξίας.
3. Η σημαντικότητα της θρησκείας στις χώρες όπου οι διαμαρτυρόμενοι είχαν άλλοτε την πρωτοκαθεδρία, έχει συρρικνωθεί σημαντικά.
4. Η Γερμανία μάς δείχνει ότι ο κομμουνισμός μείωσε σημαντικά την επιρροή της Εκκλησίας στην πρώην Ανατολική Γερμανία. Αντίθετα, σε άλλα πρώην κομμουνιστικά κράτη, η σημαντικότητα της Εκκλησίας παρέμεινε αλώβητη (Ρουμανία, Βουλγαρία, Πολωνία, Κροατία). Ποιο είναι αυτό το ειδοποιό στοιχείο που μείωσε την επιρροή της Εκκλησίας μόνο στην πρώην Ανατολική Γερμανία, είναι δύσκολο να προσδιοριστεί.
5. Τα Βαλκάνια είναι περιοχή κατεξοχήν θρησκευόμενη.”
Αυτές οι διαπιστώσεις πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπ΄ όψιν από εκείνους που νομοθετούν είτε σε εθνικό είτε σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι Έλληνες, ακόμη και αυτοί που δεν εκκλησιάζονται συχνά, πιστεύουν στον Θεό και στη μεγάλη πλειοψηφία τους θέλουν να γίνεται σεβαστή η Ορθόδοξη κληρονομιά. Άλλωστε και γνωστοί φιλέλληνες είχαν επισημάνει τη σύνδεση Ορθοδοξίας και Ελληνισμού. Ο αείμνηστος Γάλλος ελληνιστής Ζακ Λακαρριέρ έγραψε: ”Στην Ορθοδοξία οι Έλληνες αισθάνονται σαν στο σπίτι τους”!
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι προφανές ότι έχουμε μία σαφή διαφοροποίηση. Υπάρχουν κοινωνίες, με επιρροή της Ορθοδοξίας και του Ρωμαιοκαθολικισμού, οι οποίες επιθυμούν την επίδραση των χριστιανικών αξιών στη σύγχρονη ζωή. Υπάρχουν άλλες κοινωνίες, οι οποίες αποδέχονται χωρίς προβληματισμό την αποχριστιανοποίηση. Το ερώτημα είναι αν οι κοινωνίες που αποχριστιανοποιούνται έχουν συνειδητοποιήσει τον κίνδυνο να καλύψουν το κενό άλλοι φορείς φανατικών θρησκευτικών κηρυγμάτων.
Η πρόσφατη αναστάτωση, η οποία προκλήθηκε από την πρόταση της Μαλτέζας Επιτρόπου Έλενα Ντάλλι να μην ευχόμαστε “Καλά Χριστούγεννα” και να μην χρησιμοποιούμε συχνά τα Χριστιανικά ονόματα, καταδεικνύει τον διχασμό στην καρδιά της Ευρώπης. Για να μην μεγαλώσει το χάσμα καλό θα είναι να σεβασθεί πλήρως η Ευρ. Ένωση την εθνική, θρησκευτική και πολιτιστική ταυτότητα κάθε κράτους – μέλους και να μην επιχειρήσει να επιβάλει κοινές νομοθεσίες σε αμφιλεγόμενα θέματα.
Πριν από 200 χρόνια ακριβώς στην Πιάδα-Νέα Επίδαυρο αναγνώσθηκε το πρώτο Σύνταγμα της Ελλάδος που αρχίζει με την επίκληση στην Αγία Τριάδα. Αυτό ας μην το λησμονούμε!
Κωνσταντίνος Χολέβας
