Αν θέλετε να δείτε κειμήλια, τεκμήρια, έγγραφα και προσωπικά αντικείμενα, τα οποία συνδέονται με κληρικούς αγωνιστές του 1821 και με άλλες προσωπικότητες του Αγώνα, αξίζει να επισκεφθείτε το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών.
Στις 8 Φεβρουαρίου η Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Αικατερίνη Σακελλαροπούλου και ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος εγκαινίασαν την Έκθεση Κειμηλίων με τίτλο: “ΥΠΕΡ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΔΟΣ- Η συμβολή της Εκκλησίας στον Αγώνα του 1821”.
Η Εκκλησία της Ελλάδος συμμετέχει ενεργώς στην επέτειο των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821. Η Ειδική Συνοδική Επιτροπή Πολιτιστικής Ταυτότητος σε συνεργασία με τις κατά τόπους Ιερές Μητροπόλεις διοργάνωσαν πέρσυ μία σειρά εκδηλώσεων σε όλη την Ελλάδα. Επίσης διοργάνωσαν, από το 2012 μέχρι και το 2020, 10 Επιστημονικά Συνέδρια για την Ελληνική Επανάσταση και τα προηγηθέντα, τα Πρακτικά των οποίων έχουν εκδοθεί σε Τόμους.
Φέτος συνεχίζονται οι τιμητικές εκδηλώσεις της Εκκλησίας. Είναι μία χρονιά κατά την οποία συμπληρώνονται 200 χρόνια από σημαντικά γεγονότα, όπως είναι η Σφαγή της Χίου, το Ολοκαύτωμα της Νάουσας, η νίκη των Ελλήνων στα Δερβενάκια. Έτσι, λοιπόν, υπό την αιγίδα του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου, η Ειδική Συνοδική Επιτροπή της Ακαδημίας των Εκκλησιαστικών Τεχνών ανέλαβε να διοργανώσει μία έκθεση κειμηλίων της Τουρκοκρατίας και του 1821.
Η έκθεση με τίτλο: “ΥΠΕΡ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΔΟΣ- Η συμβολή της Εκκλησίας στον Αγώνα του 1821” θα φιλοξενείται στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών μέχρι τις 30 Μαϊου 2022. Είναι ανοικτή για τους επισκέπτες κάθε μέρα πλην Τρίτης κατά τις ώρες λειτουργίας του Μουσείου.
Σκοπός της Εκθέσεως είναι η ανάδειξη της θυσιαστικής προσφοράς των Ορθοδόξων κληρικών κατά την Ελληνική Επανάσταση και κατά την προετοιμασία της, καθώς και η προβολή τεκμηρίων τα οποία καταδεικνύουν την άρρηκτη σύνδεση της Ορθόδοξης Εκκλησίας με την ταυτότητα του Νέου Ελληνισμού. Στη μακρά διάρκεια της δουλείας η Εκκλησία ήταν και Μητέρα και καταφύγιο και σχολείο και κήρυκας της ελπίδας.
Τα εκτιθέμενα κειμήλια προέρχονται από Ιερούς Ναούς, Ιερές Μονές, Εκκλησιαστικά Μουσεία και συλλογές της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών και των Ιερών Μητροπόλεων της Εκκλησίας της Ελλάδος, καθώς και από την Ιερά Μονή Ιβήρων του Αγίου Όρους. Επίσης ορισμένα από τα κειμήλια που εκτίθενται προέρχονται από τη συλλογή του Βυζαντινού Μουσείου.
Οι θεματικές ενότητες της Εκθέσεως είναι:
- Αγωνιστές και προσωπικότητες της Επαναστάσεως
- Ιστορικά τεκμήρια
- Τα Γράμματα στην Τουρκοκρατία
- Εκκλησιαστική Τέχνη πριν από την Επανάσταση
- Προσωπικότητες της Εκκλησίας
- Νεομάρτυρες
- Τα όπλα του 1821
- Η Φιλική Εταιρεία
- Ο αγώνας στη θάλασσα
- Ιδιωτική Λατρεία
- Κατεστραμμένοι Ναοί της Αθήνας
- Φιλελληνισμός
Αναφέρω ενδεικτικά ορισμένα από τα σημαντικότερα κειμήλια που μπορούν να θαυμάσουν οι επισκέπτες:
Αντίγραφο του ιστορικού Λαβάρου της Αγίας Λαύρας Καλαβρύτων.
Το Ποτήριον Μεταλήψεως των Αγωνιστών στην Αγία Λαύρα Καλαβρύτων, κατασκευασμένο το 1793.
Ο Αρχιερατικός μανδύας του Αγίου Εθνομάρτυρος Πατριάρχου Γρηγορίου Ε΄ (α΄ ήμισυ του 18ου αιώνος).
Η Επισκοπική Μίτρα του Αγίου Πατριάρχου Γρηγορίου Ε΄.
Η Θεοτόκος Γλυκοφιλούσα, προσωπική εικόνα του Ιωάννη Καποδίστρια, έργο του 19ου αιώνος, με χειρόγραφη προσευχή στην πίσω πλευρά.
Το Ευαγγέλιο με ασημένια επένδυση, επί του οποίου ορκίσθηκε ο Ιωάννης Καποδίστριας στην Αίγινα τον Ιανουάριο του 1821 (έργο του 1799).
Η κουμπούρα του Αθανασίου Διάκου.
Το φυλακτό της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας με την παράσταση του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου (1823).
Επαναστατικό Λάβαρο από τη Μονή Σκαφιδιάς της Ηλείας. Κατασκευάσθηκε το 1612, πιθανότατα ως πέτασμα της Ωραίας Πύλης.
Σιδερένιος Σταυρός του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, τον οποίο άφησε όταν δίδασκε στο σημερινό χωριό Άγιος Κοσμάς της Μητροπόλεως Σιατίστης.
Στο εισαγωγικό κείμενο της Εκθέσεως, το οποίο είναι ανηρτημένο στην είσοδο, καταγράφεται η Χριστιανική Πίστη των Αγωνιστών και η συνείδηση της διαχρονικής συνέχειας του Ελληνισμού, ως πνευματικά θεμέλια του Αγώνα. Το παραθέτουμε:
ΥΠΕΡ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΔΟΣ
Η Ελληνική Επανάσταση ήταν μία Πανελλήνια εξέγερση κατά του Οθωμανικού ζυγού. Ο χαρακτήρας της Επαναστάσεως ήταν εθνικός και απελευθερωτικός με πρωταγωνιστικό ρόλο των Ορθοδόξων κληρικών.
Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης στην Προκήρυξη της 24.2.1821 από το Ιάσιον της Μολδοβλαχίας καλεί τους Έλληνες να αγωνισθούν με το σύνθημα: Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος. Στη συνέχεια ζητεί να υψώσουν τη σημαία του Σταυρού.
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, μιλώντας στους μαθητές στις 8.11.1838, είπε: ”Όταν επιάσαμε τα άρματα πρώτα είπαμε υπέρ Πίστεως και ύστερα υπέρ Πατρίδος”.
Ο Σαμιώτης ποιητής και αγωνιστής Γεώργιος Κλεάνθης έγραψε τους περίφημους στίχους: ”Για του Χριστού την Πίστιν την Αγίαν και της Πατρίδος την Ελευθερίαν”.
Η Α΄ Εθνοσυνέλευση των Ελλήνων στην Επίδαυρο (Δεκέμβριος 1821 -Ιανουάριος 1822) θέτει στο Προοίμιο του Συντάγματος την επίκληση στην Αγία Τριάδα.
Οι αγωνιστές του 1821 ήσαν συνειδητοί Ορθόδοξοι Χριστιανοί. Είχαν επίσης επίγνωση ότι συνεχίζουν τους αγώνες των Αρχαίων Ελλήνων και των Βυζαντινών. Ο Επίσκοπος Σαλώνων Ησαϊας και ο Αθανάσιος Διάκος έγραψαν στην Προκήρυξή τους ότι αγωνίζονται “για τον Χριστό και για τον Λεωνίδα”!
Κωνσταντίνος Χολέβας
