Λέξεις και φράσεις παροιμιώδεις
«Κάποιο λάκκο έχει η φάβα»
Η φράση σημαίνει πως υπάρχει κάποια παγίδα, πως κάτι κρύβεται ή συμβαίνει κάτι το ύποπτο.
Συνήθεια των χωρικών σε πάρα πολλά μέρη της ηπειρωτικής Ελλάδας ήταν να τοποθετούν την ψημένη φάβα σ ένα πιάτο ή σε κούπα και στη μέση της ν ανοίγουν ένα λάκκο για να ρίξουν το λάδι. Ο καθένας που έτρωγε έβαζε πρώτα το κουτάλι του στο λάκκο για να λαδωθεί κι ύστερα έπιανε τη φάβα.
Στην Κάρπαθο λένε «αυτό το φά(β)α λάκκον έχει και το λά(δ)ι καμαρώνει». Οι Ζακυνθινοί και οι Λάκωνες λένε «κάτι λάκκο εχ’ η φάβα ρίχτε λάδι για να δείτε».
Στη μεταφορική σημασία η φάβα είναι η υπόθεση το συζητούμενο θέμα. Ο λάκκος είναι το ύποπτο σημείο ή το σημάδι, η ένδειξη ότι κάτι αρνητικό ή επιζήμιο θα προκύψει. Δεν μπορεί δηλαδή η υπόθεση να είναι ξεκάθαρη, πέρα για πέρα διαφανής.
Ιστορία από την Σαντορίνη
Η οικονομία της Σαντορίνης, εκτός από τον τουρισμό, στηρίζεται εδώ και χιλιάδες χρόνια στην παραγωγή κρασιού και φάβας.
Η ιστορία της φάβας άρχισε πριν από σχεδόν 3.500 χρόνια και κάποιοι παραγωγοί χρησιμοποιούν ακόμα τον παραδοσιακό τρόπο αλωνίσματος. Σήμερα, η «Φάβα Σαντορίνης» είναι «Προϊόν προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης» (ΠΟΠ). Οι νοικοκυρές, όταν μαγείρευαν τη φάβα έριχναν λάδι (ελαιόλαδο), αλλά το λάδι το «ρούφαγε» η φάβα.
Η έλλειψη μεγάλων ποσοτήτων λαδιού άγχωνε τον άντρα του σπιτιού μήπως και τελειώσει το δυσεύρετο λάδι. Έτσι έλεγαν στη γυναίκα τους να κάνουν οικονομία και να μη ρίχνουν άλλο λάδι γιατί κάποιο λάκκο, δηλαδή κάποια τρύπα, έχει η φάβα μέσα στη κατσαρόλα και ρουφάει το λάδι. Η φράση «κάποιο λάκκο έχει φάβα» που επικράτησε σημαίνει ότι κάτι κρύβεται πίσω αυτό που φαίνεται….
