Σε βάρος της Τουρκίας γέρνει πλέον ξεκάθαρα το «παιχνίδι» του καταλογισμού των ευθυνών για την ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο, μετά και το Άτυπο Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών του Βερολίνου («Gymnich») και τη νέα τοποθέτηση της Καγκελαρίου Μέρκελ υπέρ της Ελλάδας και της Κύπρου. Εξίσου σαφές είναι ακόμη ότι η διπλωματική προσπάθεια αποκλιμάκωσης – σε συνδυασμό με την απειλή για νέες κυρώσεις – θα συνεχιστεί από την πλευρά του Βερολίνου και των Βρυξελλών με ορίζοντα το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 24ης Σεπτεμβρίου.
Ως «κάτι περισσότερο από επιβαρυμένες, λόγω της συμπεριφοράς της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο», περιέγραψε τις σημερινές σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών, ο οποίος μέχρι πρόσφατα φρόντιζε να κρατά ίσες αποστάσεις, τουλάχιστον στις δημόσιες τοποθετήσεις του. «Προϋπόθεση για τον διάλογο με την Ε.Ε. είναι η απομάκρυνση της Τουρκίας από μονομερείς ενέργειες», δήλωσε από την πλευρά του ο Ύπατος Εκπρόσωπος για τις Εξωτερικές Υποθέσεις της Ε.Ε. Ζοζέπ Μπορέλ, ενώ ήταν σαφής η ομοθυμία των εταίρων σε ό,τι αφορά την αλληλεγγύη προς την Ελλάδα και την Κυπριακή Δημοκρατία έναντι της τουρκικής προκλητικότητας, αλλά και την ανάγκη επιβολής βαρύτερων κυρώσεων σε περίπτωση αποτυχίας της διαμεσολαβητικής προσπάθειας.
«Όλοι στην Ε.Ε. έχουμε την υποχρέωση να στηρίξουμε την Ελλάδα, όπου έχει δίκιο», συμπλήρωσε λίγο αργότερα η ‘Αγγελα Μέρκελ, δίνοντας με τον πιο επίσημο τρόπο τη θέση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Η ίδια δέχθηκε τελευταία – τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό – δριμεία κριτική για τις ισορροπίες που εμφανίστηκε αποφασισμένη να τηρήσει, ακόμη και για την επιείκειά της απέναντι στις πρακτικές της ‘Αγκυρας.
Μέχρι τώρα, η κυρία Μέρκελ έχει πραγματοποιήσει τουλάχιστον δύο γύρους τηλεφωνικών επαφών με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τον τούρκο Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν, ενώ ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών, σε μια απέλπιδα προσπάθεια να φέρει κάποιο αποτέλεσμα στο τραπέζι του Gymnich, έσπευσε την περασμένη εβδομάδα στις δύο πρωτεύουσες, μόνο και μόνο για να επιβεβαιωθεί ότι η άλλη πλευρά δεν επιθυμεί την συνεννόηση. Όπως ανακοίνωσε ο ίδιος χθες, οι προσπάθεια του Βερολίνου θα συνεχιστεί και το προσεχές διάστημα, ενόψει της Συνόδου Κορυφής η οποία θα πραγματευτεί το σύνολο των ευρωτουρκικών σχέσεων.
Στόχος είναι η κατάσταση να έχει ως τότε εξομαλυνθεί, τουλάχιστον τόσο ώστε να αποφευχθεί η επιβολή κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας και να κατευναστούν οι φωνές εκείνες οι οποίες τάσσονται υπέρ μιας συνολικής αναθεώρησης της σχέσης Ε.Ε. – ‘Αγκυρας. «Έχει έρθει η ώρα να ξυπνήσει και ο τελευταίος ονειροπόλος στην Ευρώπη», είπε με νόημα προχθές ο αυστριακός υπουργός Εξωτερικών Αλεξάντερ Σάλενμπεργκ, η κυβέρνηση του οποίου τάσσεται ακόμη και υπέρ της αφαίρεσης από την Τουρκία του καθεστώτος υποψήφιας προς ένταξη χώρας στην Ε.Ε.
Απώτερος σκοπός ωστόσο της Γερμανίας είναι η συνολική διευθέτηση της χρονίζουσας ελληνοτουρκικής διένεξης, την οποία θεωρούν επικίνδυνη και ιδιαίτερα επιβαρυντική για τις εξωτερικές σχέσεις της Ε.Ε. Σε αυτό το πνεύμα έχουν το τελευταίο διάστημα πυκνώσει και οι αναφορές γερμανών αξιωματούχων, όπως χθες του κ. Μάας, υπέρ της προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Οι σημαντικές διμερείς οικονομικές σχέσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν και εξαγωγές εξοπλιστικών συστημάτων, τα περίπου τέσσερα εκατομμύρια πολιτών τουρκικής καταγωγής στην Γερμανία, αλλά και το προσφυγικό που εργαλειοποιεί συστηματικά ο Ταγίπ Ερντογάν δένουν πάντως αρκετά τα χέρια της ‘Αγγελα Μέρκελ, η οποία έχει επανειλημμένα αναφερθεί σε έναν «απαραίτητο αλλά δύσκολο εταίρο», με τον οποίο θεωρεί απαραίτητο να διατηρεί διαύλους επικοινωνίας, ακόμη και παρά τις επιφυλάξεις του ίδιου της του κόμματος.
Πριν από λίγες ημέρες η Κοινοβουλευτική Ομάδα της Χριστιανικής Ένωσης (CDU/CSU) έλαβε επίσημη και σαφή θέση υπέρ της Ελλάδας στο θέμα της έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο, απαιτώντας από την ‘Αγκυρα «να επιστρέψει στους κανόνες και τις αξίες» του ΝΑΤΟ και της Ευρώπης. Την ίδια ώρα, σε μια κίνηση που προκάλεσε έντονη κριτική, το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών εξαιρούσε τις τουριστικές περιοχές της Τουρκίας από την γενική ταξιδιωτική προειδοποίηση που ισχύει για ολόκληρη τη χώρα, ικανοποιώντας σχετικό αίτημα της ‘Αγκυρας.
Το βέβαιο είναι ότι το αμέσως προσεχές διάστημα θεωρείται για το Βερολίνο κρίσιμο και αποφασιστικής σημασίας. Η συμπεριφορά της Τουρκίας θα κρίνει για τους Γερμανούς, εάν μπορούν να εξακολουθήσουν να υποστηρίζουν την συνέχιση της ευρωτουρκικής σχέσης «ως έχει» ή εάν θα υποχρεωθούν να δεχθούν μια ευρύτερη εξέταση της προοπτικής της – κάτι που θα ήθελαν να αποφύγουν, ιδίως κατά την διάρκεια της προεδρίας τους. «Τώρα είναι η ώρα», είπε χαρακτηριστικά ο Χάικο Μάας, «ας δώσουμε μια ευκαιρία στην διπλωματία». Για μια επιτυχή διαμεσολάβηση ωστόσο χρειάζεται η έντιμη και καλή διάθεση τουλάχιστον τριών πλευρών…
ΑΠΕ-ΜΠΕ
