Εμπνέει και μεταρσιώνει
Όταν ο ενθουσιασμός είναι της πίστης καρπός, τότε είναι άγιος. Μεταγγίζει παλμό και φλογίζει τη σκέψη – Εμπνέει και μεταρσιώνει. Πυροδοτεί και εκτοξεύει το νου στους αγγελικούς ορίζοντες του ιδανικού. Κάνει τους νέους γενναίους και τους γέροντες ψηλοφτέρουγους αετούς.
Μεγάλος δάσκαλος των ανθρώπων, η Ιστορία. Κι όταν τα πρόσωπα που κινήθηκαν στη σκηνή της είχαν την αυθεντική σφραγίδα της χριστιανικής πίστης και του ψυχικού μεγαλείου, τότε η ζωή και το έργο τους γίνεται νόμος αρετής για τους μεταγενέστερους. Η μνήμη του αθάνατου ηρωικού Κυπριακού έπους 1955-59 και των αγωνιστών της ελευθερίας θα εμπνέει για πάντα τους Πανέλληνες.
Ήταν ήρωες μ αγιότητα και άγιοι με ηρωισμό
Το μεγαλείο ενός αγώνα οφείλεται πάντα στους ανθρώπους που τον αποτελούν. Και το υπόβαθρο της νίκης δεν ήταν άλλο απ τη χριστιανική πίστη το φοβερό μυστικό που φλόγισε τις καρδιές κι έφερε τη νίκη. Ήταν ήρωες μ αγιότητα και άγιοι με ηρωισμό. Ζούσαν εν Χριστών και πέθαιναν εν Χριστώ. Όσοι ζούσανε τη χριστιανική ζωή μεγαλούργησαν με τη θυσία τους.
Όσοι ζούσανε την κοσμική ζωή και την αμαρτία, πολύ εύκολα λύγισαν και πρόδωσαν τον αγώνα. Η πρώτη προκήρυξη που κυκλοφόρησε σ όλη την Κύπρο έλεγε: «Με τη βοήθεια του Θεού, με πίστιν εις τον τίμιον αγώνα μας… αναλαμβάνομεν τον αγών διά την απότίναξιν του αγγλικού ζυγού… κλπ».
Δυνατοί και γαλήνιοι γιατί είχαν τον Χριστό…
Των εθνομαρτύρων οι θυσίες ήταν το λίπασμα της ελευθερίας. Βάδισαν με άφατο ψυχικό ηρωισμό προς το θάνατο, που τους χάρισε η πίστη του Χριστού. Γράφει ο Στέλιος Μαυρομμάτης πριν την απαγχόνισή του: «Αισθάνομαι τον εαυτό μου ισχυρόν και γαλήνιο γιατί έχω τον Χριστό μέσα μου».
Και ο Ιάκωβος Πατάτσος στο στρατόπεδο Κοκκινοτριμιθιάς: «Τραγουδούμε πατριωτικά τραγούδια γιατί πάσχουμε για την πατρίδα. Ψάλλομεν και δοξάζομεν τον Θεόν που μας έδωσεν την δύναμιν να υπομένομεν». Η προσευχή τους μεταρσιώνει, τους γιγαντώνει και τους κάμνει πανίσχυρους. Προσεύχονται ατομικά και ομαδικά.
Ο Μάρκος Δράκος, «Κάθε απόγευμα γονατισμένος κάτω από ένα πεύκο, προσεύχεται με βαθειά πίστη. Ζητά την βοήθεια του Θεού για τους ανθρώπους για την Ελλάδα, για την Κύπρο, για τον αγώνα». Η προσευχή είναι το οξυγόνο της ψυχής τους, από τον Αρχηγό Διγενή, ως τον τελευταίο αγωνιστή της ΕΟΚΑ. Σημειώνει ο Φώτης Πήττας: «Χθες έκανα το τάμα μου. Μια λαμπάδα ίση με το ανάστημά μου. Νύκτα τρόμου… Προσευχή».
Προσευχόμενοι, ελεύθεροι φυλακισμένοι
Ατομικές και ομαδικές προσευχές είχαν μεταβάλει τα κρατητήρια σε στρατόπεδα προσευχομένων ελεύθερων φυλακισμένων. Ο λόγος του Θεού, η Αγ. Γραφή ποτέ δεν έλειπε από τα χέρια τους. Τη διαβάζουν στα βουνά και τις σπηλιές, στα κελιά των μελλοθανάτων. Συχνά στις επιστολές τους σημειώνουν στίχους από την Αγ. Γραφή. Στον ανατιναγμένο και καμένο αχυρώνα στο Λιοπέτρι βρήκαν πολλές Καινές διαθήκες καψαλιασμένες ή ανέπαφες. Τους τροφοδοτούσε και τους ανέδειξε σε ήρωες.
Εκείνο που ιδιαίτερα έθρεψε και θέριεψε τις ψυχές τους ήταν η Κοινωνία των Αχράντων Μυστηρίων. Ο Γρηγόρης Αυξεντίου δύο μέρες πριν τ ολοκαύτωμά του είπε στον ηγούμενο της Μονής Μαχαιρά:
«Να μας κοινωνήσεις. Είμαστε σε κίνδυνο. Αλλά είμαστε λερωμένοι. Θα ‘ρθουμε αύριο να καθαριστούμε και να κοινωνήσουμε». Πριν την εκτέλεσή τους ο Ιάκωβος Πατάτσος, ο Ανδρέας Ζάκος και ο Χαρίλαος Μιχαήλ συμμετέχουν στο Μυστήριο του Αγίου Ευχελαίου. Ύστερα γονατίζουν και δέχονται τ’ Άχραντα Μυστήρια. Οι εθνομάρτυρες του Κυπριακού έπους 55-59 ήταν η πιο αυθεντική μαρτυρία κι η πιο γνήσια σφραγίδα των ιδανικών της φυλής μας.
Καλός Χριστιανός, καλός Πατριώτης
Σημαιοφόροι των Ελληνοχριστιανικών ιδανικών και αχθοφόροι μιας τρισάγιας παράδοσης που κλείνει μέσα της την άγια παρακαταθήκη της πίστης και της λευτεριάς. Καθένας και μια λαμπάδα, κι ένας ασίγαστος δάσκαλος της Ελληνικής Ιστορίας, συγκροτημένες και ολοκληρωμένες προσωπικότητες. Ο Χρήστος Σαμάρας, η ψυχή της ΟΧΕΝ Αμμοχώστου, πίστευε πως «ένας για να είναι πατριώτης πρέπει να είναι και καλός χριστιανός».
Η υπηρεσία πνευματικού ανεφοδιασμού προσφέρει στους αγωνιστές άφθονη ενίσχυση και πνευματική τροφοδοσία. Αλλά κι έξω από την Κύπρο αδελφοί και πατέρες, ενισχύουν μ επιστολές τους αδελφούς Κυπρίους. Έτσι όταν ο στρατάρχης Τζον Χάρτινγκ θέληση να δελεάσει τον Κυριάκο Μάτση με τεράστιο χρηματικό ποσό για ν’ αποκαλύψει του Διγενή το κρησφύγετο, απάντησε: «Ου περί χρημάτων τον αγώνα ποιούμεθα αλλά περί αρετής». Με το στόμα του Μάτση απαντούσε η αιώνα αγωνιζόμενη Ελλάδα.
Η επιστροφή στον Θεό
Τι κι αν ο τιτάνιος εκείνος αγώνας προδόθηκε, κι αντί για Ένωση το Κυπριακό οδηγήθηκε σ άλλα ανεξαρτησιακά, ομοσπονδιακά και αντιενωτικά μονοπάτια, η μετάνοια κι επιστροφή στο Θεό θα οδηγήσει την Κύπρο μας κι όλο το έθνος σε καινούριες δόξες.
Μας δείχνουν τον δρόμο
Ακοίμητοι φρουροί στις επάλξεις, να φυλάμε Θερμοπύλες. Περιφρόνηση στους κράχτες του ανθελληνισμού. Οι εθνομάρτυρες της ιστορικής εποποιίας του 1955-59 μας δείχνουν το δρόμο του Εθνικού μεγαλείου, της πίστης και της ελληνικής λεβεντιάς.
Απόσπασμα από ευρύτερη μελέτη του θεολόγου Μιχαήλ Μιχαηλίδη
